Να ζητάς ευκαιρίες για εξέταση του εαυτού σου και συχνά να φέρνεις στον νου σου τις ευεργεσίες που σου έκαμε ο θεός.Απομάκρυνε ό,τι προκαλεί και ερεθίζει την περιέργεια και δείχνε ενδιαφέρον σε ό,τι προκαλεί κατάνυξη και παρέχει πνευματική ευχαρίστηση.Απόφευγε τις περιττές συζητήσεις και τη φιλοπερίεργη ανησυχία, κλείνοντας τα αυτιά σου στη μάταιη τύρβη του κόσμου και έτσι θα διαπιστώσεις ότι έχεις αρκετό, και κατάλληλο καιρό για ευσεβείς διαλογισμούς.Οι μεγαλύτεροι Άγιοι απέφευγαν όσο μπορούσαν τον συγχρωτισμό των ανθρώπων και αρέσκονταν να ζουν μυστικά με τον θεό.Ένας αρχαίος σοφός είπε : « Κάθε φορά που συναναστρέφομαι ανθρώπους, γυρίζω στο σπίτι μου λιγότερο άνθρωπος από ό,τι ήμουν » (Σενέκα, Επιστ. ζ' ).
Αυτή την αλήθεια την καταλαβαίνουμε πικρά όταν παραδίνουμε τον εαυτό μας σε ατέλειωτες συνομιλίες
Είναι πιο εύκολο να σιωπά κανείς, παρά να μιλά με μέτρο.Όποιος αποσύρεται στον εαυτό του, αντί να ζει έξω και να προσπαθεί να τον συγκρατήσει, κάνει κάτι το πιο εύκολο.Όποιος λοιπόν ποθεί άδολα να φθάσει σε εσωτερική και πνευματική ζωή, πρέπει να παρατά τα πλήθη, ακολουθώντας τον Ιησού.Μπορείς να εμφανίζεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους χωρίς φόβο, αν βέβαια είσαι σε θέση να αποτραβηχθείς στη μοναξιά.Μιλά χωρίς κίνδυνο όποιος αρέσκεται στη σιωπή.Όποιος ξέρει να υπακούει, δεν έχει να πάθει τίποτε αν του κάμουν κάποια τιμητική διάκριση.
Η μαρτυρία της αγαθής συνειδήσεως είναι χαρά εξασφαλισμένη.Η πεποίθηση, που είχαν οι Άγιοι, υπογραμμιζόταν πάντα από τον φόβο του Θεού.
Όσο λαμπρές αρετές και αν τους στόλιζαν, όσα και αν ήταν τα χαρίσματα τους, πάντα ταπεινοφρονούσαν και βρίσκονταν σε άγρυπνη προσοχή σε εγρήγορση.Απεναντίας, η πεποίθηση που νοιώθουν οι κακοί, προέρχεται από την αλαζονεία και την έπαρση. Ζουν έτσι σε μια ψευδαίσθηση.Δεν μπορείς ποτέ να έχεις ασφάλεια σ' αυτόν εδώ τον κόσμο, όσο καλός κοινοβιάτης ή ευσεβής ερημίτης και αν είσαι.Συχνά όσοι βρίσκονται σε υψηλή υπόληψη εκ μέρους του κόσμου κινδυνεύουν περισσότερο εξ αίτίας της υπερβολικής τους αυτοπεποιθήσεως.
Είναι λοιπόν προτιμότερο για τους πολλούς να μην έχουν απαλλαγεί εντελώς από τους πειρασμούς, αλλά να πειράζονται συχνά, ώστε να μην νοιώθουν τον εαυτό τους σε ασφάλεια και να πέφτουν στην υπερηφάνεια, αλλά να μη, στηρίζονται πολύ στις παρηγορίες που δίνει ο κόσμος.Πόσο καλή συνείδηση, έχει όποιος δεν ζητά τη χαρά του κόσμου, που είναι πρόσκαιρη, και δεν ενδιαφέρεται για τα πράγματα του κόσμου!
Πόση ειρήνη και ελάφρωση, έχει όποιος φυγαδεύει από την ψυχή του κάθε μάταιη έγνοια και λογαριάζει μονάχα τον θεό και τη σωτηρία, βασίζοντας στον Κύριο την πεποίθησή του!Δεν αξίζει την ουράνια παρηγορία όποιος δεν ασκηθεί πολύ στην εμπνευσμένη από τον θεό συντριβή.Αν θέλεις να νοιώσεις συντριβή, είσελθε στο « ταμιείον » σου και απομάκρυνε από σένα την τύρβη του κόσμου, όπως είναι γραμμένο : «Α λέγετε εν ταις καρδίαις υμών, επί ταις κοίταις υμών κατανύγητε» (Ψαλμ. δ' 5).
Εκεί μέσα κλεισμένος, θα βρεις ότι χάνεις συχνά έξω. Αν συχνά παραμένεις εκεί μέσα, θα βρεις αυτόν τον χώρο ευχάριστο. Αν όμως συχνά τον παρατάς, τον κάνεις πληκτικό.Αν από την αρχή της πνευματικής σου ζωής αποκτήσεις τη συνήθεια να αποσύρεσαι στη μοναξιά και τη φυλάξεις καλά, η μοναξιά θα σου γίνει φίλη αγαπητή και παρηγορία που θα σ' εξαλαφρώνει.Στη σιωπή, και την ησυχία, η ευσεβής ψυχή κάνει μεγάλες προόδους και εισδύει, στα κρυμμένα νοήματα της Αγίας Γραφής.
Εκεί η ψυχή βρίσκει ποτάμια δακρύων, όπου κάθε βράδυ ξεπλένεται και ενώνεται τόσο με τον Δημιουργό της,ώστε ζει πλέον μακριά από την τύρβη, του κόσμου.Όποιος λοιπόν ξεμακραίνει από τους φίλους και τους γνωστούς του, πλησιάζει στον θεό και στους Αγίους Αγγέλους.Είναι προτιμότερο να ζεις την μοναξιά και να γνοιάζεσαι για την ψυχή σου, παρά να κάνεις αξιοθαύμαστα πράγματα και να μη φροντίζεις για τον εαυτό σου.Αξιέπαινος είναι όποιος αφιερώνει τον εαυτό του στην πνευματική ζωή, αποφεύγοντας να εμφανίζεται στους άλλους και μη θέλοντας να βλέπει τους άλλους.Γιατί ποθείς να βλέπεις ό,τι δεν σου επιτρέπεται να έχεις; Ο κόσμος παρέρχεται μαζί με τις επιθυμίες του. Οι επιθυμίες των αισθήσεων μας παρασύρουν εδώ και εκεί. Όταν όμως περάσει ο καιρός,τι άλλο του μένει από το βάρος στη συνείδηση και από τη σκόρπια διάνοια; Χαρωπή, αναχώρηση ακολουθείται συχνά από θλιβερή επιστροφή. Και ευχάριστο βράδυ καταλήγει σε οδυνηρό ξημέρωμα.
Κάθε χαρά των αισθήσεων αρχίζει με ύπουλη, γλυκύτητα,αλλά στο τέλος δαγκώνει και φέρνει τον θάνατο.
Τι περισσότερο μπορείς να δεις αλλού, από ό,τι βλέπεις εδώ; Να ο ουρανός, η γη και όλα τα στοιχεία, από τα οποία
έγιναν τα πάντα.Όπου και αν βρεθείς,δεν θα δεις τίποτε, κάτω από τον ήλιο, που να μπορεί να μείνει άφθαρτο.
Ίσως νομίζεις ότι θα ικανοποιηθείς απόλυτα. Αλλά πότε αυτό δεν θα συμβεί.Ακόμη δε και αν κατόρθωνες να δεις με μιας όλο τον κόσμο και τα όσα περιέχει, τι άλλο θα ήταν αυτό από μια μάταιη οπτασία; Σήκωσε τα μάτια σου στον θεό και παρακάλεσέ τον να σου συγχωρήσει τις αμαρτίες και τις παραλείψεις σου.Άφησε στους ματαιόφρονες τα μάταια και μην ασχολείσαι παρά με όσα σε προστάζει ο θεός.Κλείσε πίσω σου την πόρτα και φώναξε τον αγαπημένο σου Ιησού. Μείνε εκεί μέσα μαζί του και να είσαι βέβαιος ότι τέτοια ειρήνη δεν θα βρεις πουθενά αλλού.Αν δεν βγεις απ'αυτό το περιβάλλον και δεν θελήσεις να ακούσεις τον θόρυβο της κοσμικής ματαιότητος, θα ζήσεις σ' εκείνη τη γλυκειά ειρήνη. Όμως που και που δοκιμάζεις τέρψη ακούοντας νέα πράγματα. Έτσι θα αισθάνεσαι την καρδιά σου ταραγμένη.
(Μίμηση του Χριστού Βιβλίο Α' κεφ. Κ’ )