Η ζωή του αληθινού μοναχού πρέπει να στολίζεται με όλες τις αρετές. Έτσι, η εσωτερική ζωή του θα εναρμονίζεται με την εξωτερική του κλήση. Και πραγματικά η εσωτερική του ζωή πρέπει να είναι τελειότερη από την εξωτερική. Γιατί ο θεός «ετάζει » τις καρδιές και πρέπει παντού να τον σεβόμαστε βαθύτατα και να είμαστε ενώπιον του καθαροί όπως οι Άγγελοι.
Πρέπει, κάθε μέρα, να ανανεώνουμε τις αποφάσεις μας και να κεντρίζουμε τον ζήλο μας, σαν να είμαστε στην αρχή της επιστροφής μας στον Χριστό και να λέμε :
« Βοήθησέ με, Κύριε, στις άγιες αποφάσεις μου και στην αγία σου διακονία. Αξίωσε με να αρχίσω σήμερα καλά, γιατί ό,τι έπραξα έως σήμερα είναι ένα τίποτε ». Η πνευματική μας κατάσταση είναι ανάλογη με τη δύναμη της αποφάσεως μας. Και μεγάλη φροντίδα πρέπει να καταβάλει, όποιος λαχταρά να πάει μπροστά.
Και αν όσοι παίρνουν δυνατές αποφάσεις, συμβαίνει πολλές φορές να αποτυγχάνουν, τι θα γίνει με όσους, σπάνια αποφασίζουν ή παίρνουν αποφάσεις αδύναμες; Και όμως, παρατάμε κάποτε, για διαφόρους λόγους, τις αποφάσεις που πήραμε. Και η πιο μικρή παράλειψη στην πνευματική ζωή μας έχει πάντα θλιβερά αποτελέσματα για την ψυχική μας σωτηρία.Οι δίκαιοι στηρίζουν τις αποφάσεις τους μάλλον στη χάρη του θεού παρά στη δική τους σοφία. Και για ό,τι επιχειρήσουν,έχουν την πεποίθησή τους στον Θεό.
Γιατί ο μεν άνθρωπος κάνει σχέδια, αλλά ο Θεός ανοίγει τον δρόμο και « ουχί του ανθρώπου η οδός αυτού » (Ιερ. κεφ.ι' στίχ.21).
Αν από χρέος ή για ωφέλεια των αδελφών μας παραλείπουμε κάποτε τα πνευματικά μας γυμνάσματα, μπορούμε εύκολα κατόπιν να τα επαναλάβουμε.Αν όμως τα παραλείπουμε από αμέλεια ή νωχέλεια, αυτό που κάναμε είναι ένοχο και θα αποδειχθεί πολύ επιζήμιο για μας.Αγωνιζόμαστε όσο μπορούμε και όμως πάλι είμαστε βέβαιοι ότι μας απολείπουν πολλά ακόμη. Ας πασχίζουμε, ωστόσο, να παίρνουμε αποφάσεις για κάτι το οριστικό και προ παντός για ό,τι εμποδίζει περισσότερο την πνευματική μας προκοπή.Πρέπει να ελέγχουμε και να ρυθμίζουμε την εσωτερική και την εξωτερική ζωή μας, γιατί και οι δυο συντείνουν στην πνευματική μας προκοπή.
Αν δεν μπορείς να έχεις ολοένα συγκεντρωμένη την ψυχή σου, κάνε το πού και πού και τουλάχιστο μια φορά τη μέρα, δηλαδή το πρωί ή το βράδυ. Το πρωί παίρνε τις αποφάσεις σου. Το βράδυ εξέταζε τον εαυτό σου, τις σκέψεις, τα λόγια, τις πράξεις σου κατά τη διάρκεια της μέρας. 'Ίσως θα διαπιστώσεις ότι μ' αυτά πολλές φορές προσέβαλες τον θεό και τον διπλανό σου.Σαν πολεμιστής γεμάτος θάρρος, όπλιζε τον εαυτό σου κατά των επιθέσεων του πονηρού. Βάλε χαλινάρι στις ροπές σου και έτσι θα είσαι βέβαιος ότι θα περιορίσεις τις σαρκικές επιθυμίες.
Μη μένεις ποτέ άπραγος. Αλλά να διαβάζεις ή να γράφεις ή να προσεύχεσαι ή να κάνεις πνευματικούς διαλογισμούς ή να προσφέρεις κάτι για το κοινό καλό.Τα πνευματικά γυμνάσματα πρέπει να γίνονται με περίσκεψη και διάκριση, γιατί δεν είναι εξ ίσου κατάλληλα για όλους.Πνευματικά γυμνάσματα,που δεν είναι προωρισμένα για όλους, δεν πρέπει να γίνονται μπροστά στους άλλους. Είναι πολύ προτιμότερο να γίνονται κρυφά.Πρόσεχε μόνο να μη παραμελείς τα κοινά πνευματικά γυμνάσματα, για να κάνεις εκείνα που προτιμάς.Το χρέος σου είναι,αφού κάμεις πιστά και με πληρότητα τα πρώτα,τότε μονάχα να δοθείς και σε γυμνάσματα της προτιμήσεώς σου.Ολοι δεν μπορούν να ακολουθούν τα ίδια γυμνάσματα. Τα μεν ταιριάζουν σ αυτούς, τα δε σε άλλους.Σε μερικούς υπάρχει η προτίμηση ανάλογα με τον καιρό.Έτσι μερικοί βρίσκουν ευχαρίστηση στις προσευχές και στα γυμνάσματα των μεγάλων εορτών, ενώ άλλοι προτιμούν τις καθημερινές.
Επίσης από άλλα γυμνάσματα έχουμε ανάγκη σε περιόδους πειρασμού και από άλλα όταν απολαμβάνουμε ησυχία και ειρήνη.Άλλοι διαλογισμοί μας κάνουν καλά όταν είμαστε λυπrμένοι και άλλοι όταν η χαρά του Κυρίου είναι μέσα μας.Κατά τις μεγάλες εορτές, πρέπει να ανανεώνουμε τα πνευματικά μας γυμνάσματα και να ζητάμε με περισσότερη ζέση από τους Αγίους να μεσιτεύουν για μας στον θεό.Και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις μεγάλες εορτές, ας το περνάμε σαν να πρόκειται να αφήσουμε τότε τον κόσμο και να εισέλθουμε στην αιωνία εορτή του Παραδείσου.Ας παρασκευαζόμαστε λοιπόν κατά τις περιόδους των μεγάλων εορτών με περισσότερη ευλάβεια και φροντίδα και ας εφαρμόζουμε με περισσότερο ζήλο τους κανονισμούς, σαν να ήταν να μας αμείψει ευθύς ο θεός για τον αγώνα μας.Βλέποντας δε να αναβάλλεται η ώρα αυτή, ας γνωρίζουμε ότι αυτό σημαίνει πως δεν είμαστε ακόμη αρκετά έτοιμοι και δεν αξίζουμε τόσο απέραντη δόξα, που θα μας αποκαλυφθεί, κατά τον ορισμένο πριν από τους αιώνες καιρό. Έτσι, ας πρασπαθούμε να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για τη διάβαση στην άλλη ζωή.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει ότι ο Κύριος είπε : « Μακάριος ο δούλος εκείνος, ον, ελθών ο Κύριος αυτού, ευρίσκει ούτω ποιούντα. Αληθώς λέγω υμίν ότι επί πάσι τοις υπάρχουσιν αυτού καταστήσει αυτόν» (κεφ.ιβ' στίχ.43, 44).
(Μίμηση του Χριστού Βιβλίο Α' κεφ. ΙΘ’ )